VPRO, 05-mrt-2016
“Wat een onesthetisch en huichelachtig gedoe rond de heer von Amsberg.” en “Als prinses Beatrix die man zo ontzettend liefheeft, dan moet zij deze man volgen naar waar hij woont.” De kritiek in de ingezonden brievenrubrieken loog er niet om: Nederlanders waren lang niet allemaal blij met het voorgenomen huwelijk van prinses Beatrix met de Duitser Claus von Amsberg. De climax kwam op 10 maart 1966, tijdens het huwelijk in Amsterdam. Beelden van rookbommen tussen de bruiloftsstoet gingen de hele wereld over.
In de maanden voorafgaand aan het huwelijk liepen de gemoederen hoog op. De keuze voor een gemaal van Duitse afkomst was omstreden. Kritiek kwam voornamelijk uit Joodse kringen en het voormalig verzet. In kranten en het parlement werd heftig gediscussieerd. Het koninklijk paar leek zich terdege bewust van die gevoeligheid. In een rechtstreeks uitgezonden televisie-interview bij de verloving in 1965 – uniek in de geschiedenis van de Oranjes - refereerde Claus er zelf aan: “Ik ben mij welbewust van uw gevoelens en van de moeilijkheden die hier voor velen van u aan verbonden zijn.”
Het vraaggesprek met Beatrix en Claus maakte deel uit van een charme-offensief. De stralende prinses en haar befaamde ‘huppeltje’ voor de camera’s konden er weinig twijfel over laten bestaan: dit was de man die Beatrix gelukkig zou maken. Maar ook al was daar weinig twijfel over, het verzet tegen een Duitser ‘naast de troon’ bleef.
Dat gold ook voor Hans Knoop, destijds journalist bij de Telegraaf: “Men trapte ons op het hart”. In de weken voorafgaand aan het huwelijk kalkte hij samen met zijn vader ‘Claus d'r aus’ op muren in de hoofdstad. Hij vertolkte daarmee de gevoelens van een groot deel van de Joodse gemeenschap. Janhuib Blans, provo van het eerste uur, sloot zich aan bij de protesten. Hij legt uit: “Wij waren tegen elk signaal van fascisme, we hadden zelf de oorlog niet meegemaakt, maar in die tijd leefde dat heel erg, de serie De Bezetting was op tv, wij wilden dat er lessen werden getrokken.”
Tijdens een conférence ter ere van de ondertrouw merkte Paul van Vliet, die Beatrix kende uit zijn studiejaren, dat de sfeer bij de koninklijke familie gespannen was. “Er kwam een soort ontlading, het lachen, dat was abnormaal hard, dat werd eigenlijk meer dan ik verdiende.” Maar de ontspanning trad pas echt na een aantal jaren in, toen Claus zich ontpopte als een sympatieke en sociale prins. Zowel Hans Knoop als Janhuib Blans leerden hem persoonlijk kennen en kwamen tot inkeer. Knoop ziet zijn protest tegen Claus nu als de grootste beoordelingsfout die hij in zijn 50-jarige carrière heeft gemaakt.
Regie en samenstelling: Gerda Jansen Hendriks
Research: Maarten Blokzijl
Geen opmerkingen:
Een reactie posten