03-feb-2019
De Amerikaanse dollar is dé reservemunt van de wereld. Maar hoelang nog? Want nu China als handelsrijk razendsnel groeit, wordt ook de voetafdruk van de opkomende macht in de financiële wereld groter en groter. Het land duwt z'n munt, de yuan, bijna onzichtbaar richting wereldreservemunt. Financieel journalist Maarten Schinkel onderzoekt een toekomst waarin de hele wereld met Chinese munten betaalt.
Posts tonen met het label tegenlicht. Alle posts tonen
Posts tonen met het label tegenlicht. Alle posts tonen
maandag 4 februari 2019
donderdag 8 november 2018
Tegenlicht - Klik-en kluseconomie
Klik- en kluseconomie
Zo 4 nov 21:10 • VPRO • 46 min
Silicon Valley zet wereldwijd de arbeidsmarkt op zijn kop. Met agressieve strategieën knagen online platformen als Uber en Deliveroo aan ons poldermodel en onze verzorgingsstaat. De nieuwe werknemer is geen kantoorslaaf meer, maar klikt gewoon even voor een klus. Alles wordt geregeld via een app. Goedkoop en makkelijk voor aanbieder en consument. Lekker vrij en flexibel voor de werknemer. Zonder sollicitatiegesprek, pensioen, verzekeringen of baas, ligt al het risico bij de klussers. Hoe gaat Nederland om met de uitdagingen van de platformeconomie? Laten we de klussers spartelen of bieden we ze vaste poldergrond?
Zo 4 nov 21:10 • VPRO • 46 min
Silicon Valley zet wereldwijd de arbeidsmarkt op zijn kop. Met agressieve strategieën knagen online platformen als Uber en Deliveroo aan ons poldermodel en onze verzorgingsstaat. De nieuwe werknemer is geen kantoorslaaf meer, maar klikt gewoon even voor een klus. Alles wordt geregeld via een app. Goedkoop en makkelijk voor aanbieder en consument. Lekker vrij en flexibel voor de werknemer. Zonder sollicitatiegesprek, pensioen, verzekeringen of baas, ligt al het risico bij de klussers. Hoe gaat Nederland om met de uitdagingen van de platformeconomie? Laten we de klussers spartelen of bieden we ze vaste poldergrond?
maandag 22 oktober 2018
Tegenlicht - Mens in de machine
VPRO, 21-okt-2010
Mens in de machine
Gisteren 21:10 • VPRO • 46 min
De snelle ontwikkeling van kunstmatige intelligentie roept angst op. Zelfrijdende auto's die hun eigen passagiers doden of slimme speakers die het huishouden overnemen. Hoe houden we controle over alsmaar slimmer wordende machines? Hoe zorgen we ervoor dat deze machines gaan leren begrijpen wie wij zijn, wat onze menselijke normen en waarden zijn? En hoe zou de wereld met kunstmatige intelligentie eruit moeten zien? Terwijl de industrie eindelijk geld kan slaan uit hun verzamelingen 'big data', proberen wetenschappers, maatschappelijke organisaties en de Europese Unie haastig met ethische richtlijnen te komen. Is kunstmatige intelligentie de ultieme test voor de mensheid?
Mens in de machine
Gisteren 21:10 • VPRO • 46 min
De snelle ontwikkeling van kunstmatige intelligentie roept angst op. Zelfrijdende auto's die hun eigen passagiers doden of slimme speakers die het huishouden overnemen. Hoe houden we controle over alsmaar slimmer wordende machines? Hoe zorgen we ervoor dat deze machines gaan leren begrijpen wie wij zijn, wat onze menselijke normen en waarden zijn? En hoe zou de wereld met kunstmatige intelligentie eruit moeten zien? Terwijl de industrie eindelijk geld kan slaan uit hun verzamelingen 'big data', proberen wetenschappers, maatschappelijke organisaties en de Europese Unie haastig met ethische richtlijnen te komen. Is kunstmatige intelligentie de ultieme test voor de mensheid?
maandag 26 februari 2018
Tegenlicht - Shoppen volgens China
VPRO, 25-feb-2018
Via Alibaba shoppen we online op de smartphone terwijl onze winkelstraten leegstaan: China wás al de spullenschuur van de wereld, maar wordt nu ook dé wereldwijde webshop. De Chinese internetgiganten Alibaba en Tencent hebben hun digitale shopsystemen nationaal uitgerold en gaan nu keihard de concurrentie aan met Bol.com en Amazon. Ondertussen kleden ze het Nederlandse winkelaanbod uit. In een poging onze economie en werkgelegenheid op peil te houden staan Nederlandse bedrijven en gemeentes in de rij om in de gunst te komen bij juist die Chinese techbedrijven. Toch zijn de nadelen legio. Want wil je als westers techbedrijf, van Google tot Uber, in China zakendoen dan kom je van een koude kermis thuis. China beschouwt de data die zij tijdens het online-shoppen van haar burgers verzamelt als een schatkamer die niet in vreemde handen mag komen. De Chinese overheid is nu al bezig om consumentenprofielen op te stellen van haar burgers. Niet alleen producten, winkels en diensten krijgen een rating. Maar door middel van een 'social credit systeem' Chinese burgers binnenkort ook. Hoever is de stap voor de Chinezen om ook de westerse shoppers in dit ratingsysteem mee te nemen als zij onze data hebben? Alibaba & Co kapen onze data dankzij de spotgoedkope spiegeltjes en kraaltjes van het internet. Gratis aan de deur bezorgd.
Via Alibaba shoppen we online op de smartphone terwijl onze winkelstraten leegstaan: China wás al de spullenschuur van de wereld, maar wordt nu ook dé wereldwijde webshop. De Chinese internetgiganten Alibaba en Tencent hebben hun digitale shopsystemen nationaal uitgerold en gaan nu keihard de concurrentie aan met Bol.com en Amazon. Ondertussen kleden ze het Nederlandse winkelaanbod uit. In een poging onze economie en werkgelegenheid op peil te houden staan Nederlandse bedrijven en gemeentes in de rij om in de gunst te komen bij juist die Chinese techbedrijven. Toch zijn de nadelen legio. Want wil je als westers techbedrijf, van Google tot Uber, in China zakendoen dan kom je van een koude kermis thuis. China beschouwt de data die zij tijdens het online-shoppen van haar burgers verzamelt als een schatkamer die niet in vreemde handen mag komen. De Chinese overheid is nu al bezig om consumentenprofielen op te stellen van haar burgers. Niet alleen producten, winkels en diensten krijgen een rating. Maar door middel van een 'social credit systeem' Chinese burgers binnenkort ook. Hoever is de stap voor de Chinezen om ook de westerse shoppers in dit ratingsysteem mee te nemen als zij onze data hebben? Alibaba & Co kapen onze data dankzij de spotgoedkope spiegeltjes en kraaltjes van het internet. Gratis aan de deur bezorgd.
maandag 28 november 2016
Tegenlicht - Geldscheppers
27-nov-2016
Waar blijft de 80 miljard euro die iedere maand door de ECB met behulp van een muisklik uit het niets geschapen wordt?
Onze economie moet groeien. Daarom pompt de Europese Centrale Bank onder leiding van voorzitter Mario Draghi elke maand met een muisklik 80 miljard euro in de Europese economie. Waar wordt dat enorme virtuele bedrag voor gebruikt? En wat zijn de effecten van deze geldinjecties?
De economie van de eurozone is gebaseerd op groei en als die uitblijft kijken de verschillende Europese regeringen vroeg of laat naar Frankfurt. Daar zetelt Mario Draghi met zijn Europese Centrale Bank (ECB). De ECB heeft een aantal instrumenten in handen om de koers van de euro en de rente te sturen, en zo, hopelijk, de Europese economie aan te jagen. Maar de laatste jaren lukte dat maar matig.
Omdat de rente al geruime tijd extreem laag staat, is de gereedschapskist van de ECB bijna leeg. Een kleine twee jaar geleden besloot Draghi daarom tot een draconische maatregel: de digitale geldpersen aanzetten. Met een simpele muisklik creëert de ECB elke maand 80 miljard euro. Die 80 miljard verdwijnt geruisloos in het financiële systeem. Daar wordt het virtueel gecreëerde geld gebruikt om staats- en bedrijfsobligaties van banken, verzekeraars en institutionele beleggers te kopen. Zij moeten het geld vervolgens weer in de reële economie brengen.
Maarten Schinkel, economieredacteur van NRC Handelsblad, volgt het spoor van het gecreëerde geld en onderzoekt de effecten van Draghi’s maandelijkse geldinjecties. Welke bijeffecten heeft dit gigantische monetaire experiment? En waarom lijken die talloze miljarden tot nu toe elke economische theorie te tarten?
Regie: Martijn Kieft
Waar blijft de 80 miljard euro die iedere maand door de ECB met behulp van een muisklik uit het niets geschapen wordt?
Onze economie moet groeien. Daarom pompt de Europese Centrale Bank onder leiding van voorzitter Mario Draghi elke maand met een muisklik 80 miljard euro in de Europese economie. Waar wordt dat enorme virtuele bedrag voor gebruikt? En wat zijn de effecten van deze geldinjecties?
De economie van de eurozone is gebaseerd op groei en als die uitblijft kijken de verschillende Europese regeringen vroeg of laat naar Frankfurt. Daar zetelt Mario Draghi met zijn Europese Centrale Bank (ECB). De ECB heeft een aantal instrumenten in handen om de koers van de euro en de rente te sturen, en zo, hopelijk, de Europese economie aan te jagen. Maar de laatste jaren lukte dat maar matig.
Omdat de rente al geruime tijd extreem laag staat, is de gereedschapskist van de ECB bijna leeg. Een kleine twee jaar geleden besloot Draghi daarom tot een draconische maatregel: de digitale geldpersen aanzetten. Met een simpele muisklik creëert de ECB elke maand 80 miljard euro. Die 80 miljard verdwijnt geruisloos in het financiële systeem. Daar wordt het virtueel gecreëerde geld gebruikt om staats- en bedrijfsobligaties van banken, verzekeraars en institutionele beleggers te kopen. Zij moeten het geld vervolgens weer in de reële economie brengen.
Maarten Schinkel, economieredacteur van NRC Handelsblad, volgt het spoor van het gecreëerde geld en onderzoekt de effecten van Draghi’s maandelijkse geldinjecties. Welke bijeffecten heeft dit gigantische monetaire experiment? En waarom lijken die talloze miljarden tot nu toe elke economische theorie te tarten?
Regie: Martijn Kieft
zondag 22 mei 2016
Tegenlicht - Invasie van de drones
VPRO, 17-apr-2016
Ze vliegen in zwermen, bezorgen pakjes en kunnen zo klein zijn als een insect. Drones zijn veel meer dan alleen maar wapens. Ze duiken overal op in ons leven.
Ze vliegen in zwermen, bezorgen pakjes en kunnen zo klein zijn als een insect. Drones zijn veel meer dan alleen maar wapens die door het Amerikaans leger worden ingezet tegen terrorisme. We zien ze letterlijk steeds vaker vliegen en ze duiken overal op in ons leven. In Amerika lagen meer dan een miljoen drones als speelgoed onder de kerstboom.
Drones worden niet alleen steeds slimmer, maar ook met de dag goedkoper. Wat gebeurt er wanneer het luchtruim ineens toegankelijk wordt voor iedereen? Voor militairen, terroristen, hobbyisten of pakjesbezorgers. Hoe gaan we om met het feit dat we niet hoeven te weten wie zo’n drone bestuurt en wat de intenties van de vliegende robot zijn? Hoe verandert deze technologische innovatie onze relatie tot elkaar en de wereld om ons heen?
VPRO Tegenlicht – Invasie van de drones met onder anderen: Peter-Paul Verbeek (wetenschapsethicus TU Twente), Patrick Meier (humanitair technoloog), James Bridle (kunstenaar en schrijver), DannyMetall en Boris B. (drone-racers) en Parimal Kopardekar (NASA NextGen onderzoeker).
Ze vliegen in zwermen, bezorgen pakjes en kunnen zo klein zijn als een insect. Drones zijn veel meer dan alleen maar wapens. Ze duiken overal op in ons leven.
Ze vliegen in zwermen, bezorgen pakjes en kunnen zo klein zijn als een insect. Drones zijn veel meer dan alleen maar wapens die door het Amerikaans leger worden ingezet tegen terrorisme. We zien ze letterlijk steeds vaker vliegen en ze duiken overal op in ons leven. In Amerika lagen meer dan een miljoen drones als speelgoed onder de kerstboom.
Drones worden niet alleen steeds slimmer, maar ook met de dag goedkoper. Wat gebeurt er wanneer het luchtruim ineens toegankelijk wordt voor iedereen? Voor militairen, terroristen, hobbyisten of pakjesbezorgers. Hoe gaan we om met het feit dat we niet hoeven te weten wie zo’n drone bestuurt en wat de intenties van de vliegende robot zijn? Hoe verandert deze technologische innovatie onze relatie tot elkaar en de wereld om ons heen?
VPRO Tegenlicht – Invasie van de drones met onder anderen: Peter-Paul Verbeek (wetenschapsethicus TU Twente), Patrick Meier (humanitair technoloog), James Bridle (kunstenaar en schrijver), DannyMetall en Boris B. (drone-racers) en Parimal Kopardekar (NASA NextGen onderzoeker).
zondag 28 februari 2016
Tegenlicht - De Chinese wereldorde
VPRO 21-feb-2016
De heersende orde van de Wereldbank en het IMF heeft sinds kort een Chinese tegenhanger, de AIIB, waarmee China een enorm infrastructuurproject wil financieren om Azië en Europa met elkaar te verbinden, een nieuwe Zijderoute. Dit nieuwe internationale financiële instituut dwingt Europa kleur te bekennen. De Britten besloten om tegen het dringende advies van de Verenigde Staten in, lid te worden, en ook Nederland heeft zich bij het Chinese initiatief aangesloten.
Volgens China-watcher Martin Jacques is dit het begin van een nieuwe Chinese wereldorde. VPRO Tegenlicht gaat op zoek naar hoe de Chinese moderniteit van de 21ste eeuw er uitziet. Want daar kunnen we maar beter zo snel mogelijk aan wennen. Dat weten ze ook bij ADO Den Haag.
Internationale banken vanuit China
Terwijl Europa op de proef wordt gesteld door een slepende economische crisis, terroristische aanslagen en vluchtelingen aan de poorten, heeft redelijk ongemerkt de oprichtingsvergadering van de Asian Infrastructure Investment Bank en de New Development Bank plaatsgevonden. Dit zijn twee nieuwe multilaterale financiële instellingen die de heersende orde van de Wereldbank en het IMF uitdagen. Beide worden door China geleid en zijn in het leven geroepen om de, door de Amerikanen gedomineerde, Wereldbank en IMF naar de kroon te steken.
Nadat de Britten lid werden van de Asian Infrastructure Investment Bank volgden vanwege de economische kansen ook Nederland, Frankrijk en Duitsland. Het belang van deze, in eerste instantie, Britse verschuiving van het buitenlandbeleid is moeilijk te onderschatten. De Verenigde Staten voelen dit als een directe bedreiging van hun invloedssfeer. ‘De grootste diplomatieke ruzie sinds de Tweede Wereldoorlog tussen de VS en zijn belangrijkste bondgenoot,’ zo noemt journalist en China-kenner Martin Jacques de verrassende stap van de Britten. En symptomatisch voor een nieuwe wereldorde. Maar hoe verschilt de Chinese invloedssfeer van de Amerikaanse? Wordt Europa straks een pion in de strijd tussen de twee invloedssferen?
Westerse ziekte
De Chinese politiek-strateeg Yan Xuetong spreekt van een nieuwe bipolaire wereldorde, die volgens hem wezenlijk anders zal zijn dan tijdens de Koude Oorlog. Hij legt uit hoe de geopolitieke macht van China verschilt van de Amerikaanse en vertelt hoe China de harten van de wereld gaat veroveren. Amerikaans investeerder Peter Schiff denkt dat de Chinezen hun munt zullen koppelen aan hun enorme goudreserves om zo de Yuan naar voren te schuiven als een stabieler alternatief voor de dollar als belangrijkste valuta in de wereld.
De toevoeging van de Chinese Yuan aan het zogenaamde IMF-valutamandje, waartoe eind november na jaren onderhandelen werd besloten, ziet hij als een eerste stap in die richting. Investeerder Jim Rogers is juist pessimistisch over de toekomst, nu ook China de Westerse ziekte van het leven op krediet heeft geïmporteerd. Veroorzaakt door de nieuwe financiële verbondenheid straks elke nies in China een verkoudheid in Europa?
De Chinese droom van president Xi Jinping beperkt zich niet tot een nieuwe Zijderoute en grote internationale banken: hij wil dat China straks ook voetballend de wereld kan veroveren. De Chinese president stelt miljarden beschikbaar om de schooljeugd te trainen, en overal vandaan worden daarvoor Europese trainers en coaches binnengehaald. Ook de Nederlandse club ADO Den Haag is verwikkeld geraakt in de Chinese voetbalgekte.
De club werd verkocht aan de Chinese zakenman Wang Hui, maar sindsdien is de relatie danig bekoeld, want in de Hofstad wacht men nog altijd op de beloofde miljoenen. VPRO Tegenlicht spreekt met boze ADO-supporters die het vertrouwen in Wang hebben opgezegd en met voormalig eigenaar Mark van der Kallen en Maarten Fontein, de vorige directeur van ADO, die de verkoop aan Wang ruim een jaar geleden begeleidden. Wang zelf legt uit wat wij Hollanders nou niet begrijpen van hoe hij zaken doet.
Regie: Jos de Putter
Research: Marijntje Denters
Productie: Jolanda Segers
Eindredactie: Marije Meerman, Doke Romeijn
De heersende orde van de Wereldbank en het IMF heeft sinds kort een Chinese tegenhanger, de AIIB, waarmee China een enorm infrastructuurproject wil financieren om Azië en Europa met elkaar te verbinden, een nieuwe Zijderoute. Dit nieuwe internationale financiële instituut dwingt Europa kleur te bekennen. De Britten besloten om tegen het dringende advies van de Verenigde Staten in, lid te worden, en ook Nederland heeft zich bij het Chinese initiatief aangesloten.
Volgens China-watcher Martin Jacques is dit het begin van een nieuwe Chinese wereldorde. VPRO Tegenlicht gaat op zoek naar hoe de Chinese moderniteit van de 21ste eeuw er uitziet. Want daar kunnen we maar beter zo snel mogelijk aan wennen. Dat weten ze ook bij ADO Den Haag.
Internationale banken vanuit China
Terwijl Europa op de proef wordt gesteld door een slepende economische crisis, terroristische aanslagen en vluchtelingen aan de poorten, heeft redelijk ongemerkt de oprichtingsvergadering van de Asian Infrastructure Investment Bank en de New Development Bank plaatsgevonden. Dit zijn twee nieuwe multilaterale financiële instellingen die de heersende orde van de Wereldbank en het IMF uitdagen. Beide worden door China geleid en zijn in het leven geroepen om de, door de Amerikanen gedomineerde, Wereldbank en IMF naar de kroon te steken.
Nadat de Britten lid werden van de Asian Infrastructure Investment Bank volgden vanwege de economische kansen ook Nederland, Frankrijk en Duitsland. Het belang van deze, in eerste instantie, Britse verschuiving van het buitenlandbeleid is moeilijk te onderschatten. De Verenigde Staten voelen dit als een directe bedreiging van hun invloedssfeer. ‘De grootste diplomatieke ruzie sinds de Tweede Wereldoorlog tussen de VS en zijn belangrijkste bondgenoot,’ zo noemt journalist en China-kenner Martin Jacques de verrassende stap van de Britten. En symptomatisch voor een nieuwe wereldorde. Maar hoe verschilt de Chinese invloedssfeer van de Amerikaanse? Wordt Europa straks een pion in de strijd tussen de twee invloedssferen?
Westerse ziekte
De Chinese politiek-strateeg Yan Xuetong spreekt van een nieuwe bipolaire wereldorde, die volgens hem wezenlijk anders zal zijn dan tijdens de Koude Oorlog. Hij legt uit hoe de geopolitieke macht van China verschilt van de Amerikaanse en vertelt hoe China de harten van de wereld gaat veroveren. Amerikaans investeerder Peter Schiff denkt dat de Chinezen hun munt zullen koppelen aan hun enorme goudreserves om zo de Yuan naar voren te schuiven als een stabieler alternatief voor de dollar als belangrijkste valuta in de wereld.
De toevoeging van de Chinese Yuan aan het zogenaamde IMF-valutamandje, waartoe eind november na jaren onderhandelen werd besloten, ziet hij als een eerste stap in die richting. Investeerder Jim Rogers is juist pessimistisch over de toekomst, nu ook China de Westerse ziekte van het leven op krediet heeft geïmporteerd. Veroorzaakt door de nieuwe financiële verbondenheid straks elke nies in China een verkoudheid in Europa?
De Chinese droom van president Xi Jinping beperkt zich niet tot een nieuwe Zijderoute en grote internationale banken: hij wil dat China straks ook voetballend de wereld kan veroveren. De Chinese president stelt miljarden beschikbaar om de schooljeugd te trainen, en overal vandaan worden daarvoor Europese trainers en coaches binnengehaald. Ook de Nederlandse club ADO Den Haag is verwikkeld geraakt in de Chinese voetbalgekte.
De club werd verkocht aan de Chinese zakenman Wang Hui, maar sindsdien is de relatie danig bekoeld, want in de Hofstad wacht men nog altijd op de beloofde miljoenen. VPRO Tegenlicht spreekt met boze ADO-supporters die het vertrouwen in Wang hebben opgezegd en met voormalig eigenaar Mark van der Kallen en Maarten Fontein, de vorige directeur van ADO, die de verkoop aan Wang ruim een jaar geleden begeleidden. Wang zelf legt uit wat wij Hollanders nou niet begrijpen van hoe hij zaken doet.
Regie: Jos de Putter
Research: Marijntje Denters
Productie: Jolanda Segers
Eindredactie: Marije Meerman, Doke Romeijn
maandag 28 december 2015
Tegenlicht - Bankgeheimen
VPRO, 01-mrt-2015
Journalist en antropoloog Joris Luyendijk bevond zich twee jaar onder bankiers en schreef er een boek over. Hij praat door waar het boek ophoudt.
Journalist en antropoloog Joris Luyendijk bevond zich twee jaar onder bankiers en schreef er een boek over. Hij praat door waar het boek ophoudt.
'Op een haar na heeft de financiële wereld in 2008 uw leven al onvoorstelbaar ontwricht. De diepere oorzaken hiervan zijn niet weggenomen, hoewel alle insiders weten wat ze zijn. Hoe kan dat?'. Dat is de grote vraag die Joris Luyendijk zich stelt in zijn recent verschenen boek ‘Dit kan niet waar zijn. Joris Luyendijk onder bankiers’.
In 2012 en 2013 schreef Luyendijk voor de Engelse krant The Guardian een 'banking blog' waarvoor hij op anonieme basis honderden medewerkers uit de financiële sector interviewde. VPRO Tegenlicht nodigde Joris Luyendijk uit om, met uitzicht op de Amsterdamse Zuidas, zijn bevindingen tegen het licht te houden. Zal een betrouwbare en veilige financiële sector voor altijd iets blijven waarvan wij alleen maar kunnen dromen?
Want wat is er nou daadwerkelijk veranderd sinds de val van de Amerikaanse zakenbank Lehman Brothers in september 2008? Wie Joris Luyendijk's nieuwe boek leest, in feite een antropologie van 's werelds financiële sector, wordt er niet geruster op. Wie of wat houdt nu precies het bestaande systeem in stand?
Het DNA van de financiële sector is niet wezenlijk anders dan zeven jaar geleden en daadwerkelijk grote hervormingen blijven uit. Luyendijk maakt een levendige schets van de arena waarin de grote geldhandel plaatsvindt, en van de mensen die er onderdeel van zijn. De front-, middle- en back office; de snelle jongens, de tandenknarsers, en de twijfelaars.
Hij beschrijft het amorele karakter van de werknemers van Planet Finance waarin ongezond lange werkweken worden gedraaid met weinig tot geen baanzekerheid. Waarin de hoogte van salarissen en bonussen gelijkgesteld worden aan succes. Met als gevolg een totaal gemonetariseerde en op korte termijn een op gewin geënte kijk op de wereld.
Hoe kunnen we tot fundamentele hervormingen komen en weer greep krijgen op die losgezongen wereld van het flitsend kapitaal? Daarvoor zijn moedige politici nodig, verlichte nieuwe bankiers en kritische, dieper gravende journalisten. De eerste voorbeelden zijn er, volgens Luyendijk.
Regie: Marije Meerman
Research: William de Bruijn
Productie: Jeroen Beumer & Jessica van Beek
Eindredactie: Marije Meerman & Doke Romeijn
vrijdag 19 december 2014
Tegenlicht - Hoezo samen delen ?
VPRO, 30-nov-2014
VPRO Tegenlicht steekt de hand in eigen boezem. Na een langdurige lofzang op de deeleconomie kijken we nu wat ervan geworden is: waar liggen de kansen, en wat zijn de gevaren?
Het fenomeen autodelen zorgde voor meer personen per auto en minder CO2-uitstoot. Inmiddels is het uitgegroeid tot Uber, een multinationale beursgigant met als hoofddoel winstmaximalisatie. Het platform Couchsurfing, waarbij je een slaapplek huurt van een lokale bewoner, is op zijn beurt doorontwikkeld tot Airbnb. Dit leverde echter weer een nieuwe groep huisjesmelkers op. Maar er is ook een andere kant. Bij de broodfondsen zetten groepen mensen een netwerk op om elkaar de hand boven het hoofd te kunnen houden in tijden van ziekte. Hoe moeten we tegenwoordig naar de deeleconomie kijken? Wat is hiervan de waarde?
Tegenlicht gaat hierover in gesprek met: Michel Bauwens, Belgisch cyberfilosoof en oprichter van de Peer-to-Peer Foundation. José van Dijck hoogleraar Mediastudies aan de Universiteit van Amsterdam, gespecialiseerd in de sociale aspecten van de digitale cultuur en auteur van ‘The Culture of Connectivity: a Critical History of Social Media’ (2013). Robin Fransman, voormalig adjunct-directeur van het Holland Financial Centre en publicist/columnist bij Follow the Money, waarvoor hij recentelijk een artikel schreef over ‘de nieuwe slavernij’ binnen de huidige app-economie. En de Australische Rachel Botsman, een ‘social innovator’ die in 2010 al een boek schreef over de ontluikende ‘deeleconomie’: 'What’s Mine Is Yours'.
Tegenlicht gaat op zoek: waar liggen de kansen van de deeleconomie, en wat zijn de gevaren?
Samenstelling: Shuchen Tan
Interviews: Frank Wiering, Marije Meerman en Shuchen Tan
Research: Marijntje Denters, William de Bruijn en Maren Merckx
Productie: Marie Schutgens
Eindredactie: Henneke Hagen en Frank Wiering
VPRO Tegenlicht steekt de hand in eigen boezem. Na een langdurige lofzang op de deeleconomie kijken we nu wat ervan geworden is: waar liggen de kansen, en wat zijn de gevaren?
Het fenomeen autodelen zorgde voor meer personen per auto en minder CO2-uitstoot. Inmiddels is het uitgegroeid tot Uber, een multinationale beursgigant met als hoofddoel winstmaximalisatie. Het platform Couchsurfing, waarbij je een slaapplek huurt van een lokale bewoner, is op zijn beurt doorontwikkeld tot Airbnb. Dit leverde echter weer een nieuwe groep huisjesmelkers op. Maar er is ook een andere kant. Bij de broodfondsen zetten groepen mensen een netwerk op om elkaar de hand boven het hoofd te kunnen houden in tijden van ziekte. Hoe moeten we tegenwoordig naar de deeleconomie kijken? Wat is hiervan de waarde?
Tegenlicht gaat hierover in gesprek met: Michel Bauwens, Belgisch cyberfilosoof en oprichter van de Peer-to-Peer Foundation. José van Dijck hoogleraar Mediastudies aan de Universiteit van Amsterdam, gespecialiseerd in de sociale aspecten van de digitale cultuur en auteur van ‘The Culture of Connectivity: a Critical History of Social Media’ (2013). Robin Fransman, voormalig adjunct-directeur van het Holland Financial Centre en publicist/columnist bij Follow the Money, waarvoor hij recentelijk een artikel schreef over ‘de nieuwe slavernij’ binnen de huidige app-economie. En de Australische Rachel Botsman, een ‘social innovator’ die in 2010 al een boek schreef over de ontluikende ‘deeleconomie’: 'What’s Mine Is Yours'.
Tegenlicht gaat op zoek: waar liggen de kansen van de deeleconomie, en wat zijn de gevaren?
Samenstelling: Shuchen Tan
Interviews: Frank Wiering, Marije Meerman en Shuchen Tan
Research: Marijntje Denters, William de Bruijn en Maren Merckx
Productie: Marie Schutgens
Eindredactie: Henneke Hagen en Frank Wiering
zondag 7 december 2014
Tegenlicht - Expeditie nog beter Nederland
VPRO, 23-nov-2014
Na het succes van 'Expeditie beter Nederland' kijkt VPRO Tegenlicht opnieuw over de grens, op zoek naar inspirerende voorbeelden die ons laten zien hoe het beter kan in Nederland.
Sommige problemen waar we in Nederland mee worstelen, zijn in het buitenland allang opgelost. Waar wij soms blijven hangen in eindeloze politieke discussies, vastgeroeste ideeën of last hebben van de wet van de remmende voorsprong, weten ze op een aantal gebieden in het buitenland gedurfde besluiten te nemen, met spectaculaire resultaten.
Tegenlicht keek over de grens naar hoe andere landen omgaan met hoofdpijndossiers als kinderopvang, onderwijs, drugsbeleid en ouderenzorg. En kwam verrassende oplossingen tegen, zelfs op dossiers waar Nederland ooit een grote voorsprong had.
Zoals het drugsbeleid. Waar in Nederland de achterdeur van de coffeeshop nog steeds alle gesprekken bepaalt, heeft nota bene Amerika een model bedacht om cannabis een legale plek in de samenleving te geven. In Colorado is zowel de verkoop aan consumenten als de teelt gelegaliseerd. Als gevolg is er een bloeiende industrie ontstaan in de staat, met cannabis-startups die middels innovatie aan de weg timmeren.
In Engeland is er een nieuwe manier bedacht om kinderen toekomstbestendig onderwijs te geven. Elk kind krijgt vanaf 5 jaar de kans om te leren programmeren. Middels het vak Computational Thinking leren ze de vaardigheden waarmee ze klaar zijn voor de banen van de toekomst, ook als die nu nog niet bestaan.
En in Duitsland investeert de overheid in ontmoetingsplekken waar ouderenzorg en kinderopvang wordt gecombineerd. In deze ‘Mehrgenerationhäuser’ passen ouderen overdag op de kinderen van werkende ouders. De ouderen lijken hierdoor gelukkiger en minder eenzaam, en de kinderen zijn verzekerd van betaalbare kinderopvang in een veilige omgeving.
Regie: Martijn Kieft, Alexander Oey & Hans Busstra
Research: Chris Vijn
Productie: Helen Goossens
Eindredactie: Henneke Hagen & Frank Wiering
Presentatrice: Helena Oey
Na het succes van 'Expeditie beter Nederland' kijkt VPRO Tegenlicht opnieuw over de grens, op zoek naar inspirerende voorbeelden die ons laten zien hoe het beter kan in Nederland.
Sommige problemen waar we in Nederland mee worstelen, zijn in het buitenland allang opgelost. Waar wij soms blijven hangen in eindeloze politieke discussies, vastgeroeste ideeën of last hebben van de wet van de remmende voorsprong, weten ze op een aantal gebieden in het buitenland gedurfde besluiten te nemen, met spectaculaire resultaten.
Tegenlicht keek over de grens naar hoe andere landen omgaan met hoofdpijndossiers als kinderopvang, onderwijs, drugsbeleid en ouderenzorg. En kwam verrassende oplossingen tegen, zelfs op dossiers waar Nederland ooit een grote voorsprong had.
Zoals het drugsbeleid. Waar in Nederland de achterdeur van de coffeeshop nog steeds alle gesprekken bepaalt, heeft nota bene Amerika een model bedacht om cannabis een legale plek in de samenleving te geven. In Colorado is zowel de verkoop aan consumenten als de teelt gelegaliseerd. Als gevolg is er een bloeiende industrie ontstaan in de staat, met cannabis-startups die middels innovatie aan de weg timmeren.
In Engeland is er een nieuwe manier bedacht om kinderen toekomstbestendig onderwijs te geven. Elk kind krijgt vanaf 5 jaar de kans om te leren programmeren. Middels het vak Computational Thinking leren ze de vaardigheden waarmee ze klaar zijn voor de banen van de toekomst, ook als die nu nog niet bestaan.
En in Duitsland investeert de overheid in ontmoetingsplekken waar ouderenzorg en kinderopvang wordt gecombineerd. In deze ‘Mehrgenerationhäuser’ passen ouderen overdag op de kinderen van werkende ouders. De ouderen lijken hierdoor gelukkiger en minder eenzaam, en de kinderen zijn verzekerd van betaalbare kinderopvang in een veilige omgeving.
Regie: Martijn Kieft, Alexander Oey & Hans Busstra
Research: Chris Vijn
Productie: Helen Goossens
Eindredactie: Henneke Hagen & Frank Wiering
Presentatrice: Helena Oey
vrijdag 24 oktober 2014
Tegenlicht - Gratis Geld
VPRO, 21-sep-2014
Stel dat we iedereen in Nederland een basisinkomen geven, zonder voorwaarden. Klinkt te mooi om waar te zijn? Tegenlicht verkent de mogelijkheden.
Stel dat we iedereen in Nederland een basisinkomen geven, zonder voorwaarden. Klinkt te mooi om waar te zijn? Als we weten dat een deel van de bestaande banen gaat verdwijnen door robotisering en algoritmes, en dat het huidige stelsel van uitkeringen- en toeslagen te complex en beschuldigend en fraudegevoelig is, is het dan niet tenminste het onderzoeken waard?
Volgens Erik Brynjolfsson van het MIT Center for Digital Business staat onze westerse samenleving op de drempel van een nieuwe tijd. Het zijn niet langer alleen de fysieke werkzaamheden die steeds meer door machines gedaan worden; robots en algoritmes gaan ook steeds meer middenklasse-werk verrichten. Accountants en kantoorpersoneel maar ook advocaten en beurshandelaren en ingenieurs zullen steeds meer moeten gaan omzien naar ander werk.
(abonneer je op de nieuwsbrief en blijf op de hoogte van nieuwe afleveringen)
Maar omdat onze samenlevingen in de laatste dertig jaar steeds rijker zijn geworden, is dit wellicht juist een uitgelezen moment om eens te gaan doordenken over een ander sociaal stelsel, dat beter is toegerust op de huidige tijd. Zou een basisinkomen de hoeksteen kunnen zijn van een nieuwe maatschappelijke structuur? Een sociaal model waarin niet eindeloos uitkeringen en toeslagen worden rondgepompt (80% van de Nederlandse huishoudens krijgt momenteel één of andere vorm van toeslag)? En waarin we mensen niet langer dwingen tot zoeken naar banen die niet meer bestaan?
In het Canadese dorp Dauphin kregen duizend mensen (één derde van de bevolking) tussen 1974-1978 zo nodig een aanvullende uitkering, zonder tegenverplichting. En wat bleek? De deelnemers bleven grotendeels werken of gingen meer studeren, en ze waren minder vaak ziek of depressief. Tegenlicht regisseur Shuchen Tan toog naar Canada en sprak met projectleider Ron Hikel, onderzoekster Evelyn Forget en families die toentertijd deelnamen aan het sociale experiment.
Wat zou er gebeuren als we de bevindingen van dit Mincome project doortrekken naar Nederland anno 2014? Samen met econoom Marcel Canoy, voormalig adviseur van Barroso, berekent Tegenlicht wat invoering zou kosten: is het haalbaar en betaalbaar? En we nemen een kijkje bij de Vereniging Basisinkomen, waar twee generaties elkaar vinden in de eerste kiemen van wat onze sociale toekomst zou kunnen worden.
Regie: Shuchen Tan
Research: William de Bruijn
Productie: Marie Schutgens en Jessica van Beek
Eindredactie: Henneke Hagen en Frank Wiering
Animaties: Rogier Klomp
Stel dat we iedereen in Nederland een basisinkomen geven, zonder voorwaarden. Klinkt te mooi om waar te zijn? Tegenlicht verkent de mogelijkheden.
Stel dat we iedereen in Nederland een basisinkomen geven, zonder voorwaarden. Klinkt te mooi om waar te zijn? Als we weten dat een deel van de bestaande banen gaat verdwijnen door robotisering en algoritmes, en dat het huidige stelsel van uitkeringen- en toeslagen te complex en beschuldigend en fraudegevoelig is, is het dan niet tenminste het onderzoeken waard?
Volgens Erik Brynjolfsson van het MIT Center for Digital Business staat onze westerse samenleving op de drempel van een nieuwe tijd. Het zijn niet langer alleen de fysieke werkzaamheden die steeds meer door machines gedaan worden; robots en algoritmes gaan ook steeds meer middenklasse-werk verrichten. Accountants en kantoorpersoneel maar ook advocaten en beurshandelaren en ingenieurs zullen steeds meer moeten gaan omzien naar ander werk.
(abonneer je op de nieuwsbrief en blijf op de hoogte van nieuwe afleveringen)
Maar omdat onze samenlevingen in de laatste dertig jaar steeds rijker zijn geworden, is dit wellicht juist een uitgelezen moment om eens te gaan doordenken over een ander sociaal stelsel, dat beter is toegerust op de huidige tijd. Zou een basisinkomen de hoeksteen kunnen zijn van een nieuwe maatschappelijke structuur? Een sociaal model waarin niet eindeloos uitkeringen en toeslagen worden rondgepompt (80% van de Nederlandse huishoudens krijgt momenteel één of andere vorm van toeslag)? En waarin we mensen niet langer dwingen tot zoeken naar banen die niet meer bestaan?
In het Canadese dorp Dauphin kregen duizend mensen (één derde van de bevolking) tussen 1974-1978 zo nodig een aanvullende uitkering, zonder tegenverplichting. En wat bleek? De deelnemers bleven grotendeels werken of gingen meer studeren, en ze waren minder vaak ziek of depressief. Tegenlicht regisseur Shuchen Tan toog naar Canada en sprak met projectleider Ron Hikel, onderzoekster Evelyn Forget en families die toentertijd deelnamen aan het sociale experiment.
Wat zou er gebeuren als we de bevindingen van dit Mincome project doortrekken naar Nederland anno 2014? Samen met econoom Marcel Canoy, voormalig adviseur van Barroso, berekent Tegenlicht wat invoering zou kosten: is het haalbaar en betaalbaar? En we nemen een kijkje bij de Vereniging Basisinkomen, waar twee generaties elkaar vinden in de eerste kiemen van wat onze sociale toekomst zou kunnen worden.
Regie: Shuchen Tan
Research: William de Bruijn
Productie: Marie Schutgens en Jessica van Beek
Eindredactie: Henneke Hagen en Frank Wiering
Animaties: Rogier Klomp
Tegenlicht - Zero days
VPRO, 11-okt-2014
Tegenlicht neemt je mee in de handel van 'zero days', onbekende lekken in software of op het internet. Een strijd tussen 'white hat' en 'black hat' hackers bepaalt onze online veiligheid.
Er is nieuw goud aan te boren via het internet en mogelijk in uw computer. Wereldwijd zijn hackers op zoek naar nog niet ontdekte lekken in websites en software, zogenaamde “zero-days”: geheime achterdeurtjes op uw computer die u onmogelijk kunt afsluiten omdat er nog geen sleutel voor is. Die lekken worden verhandeld voor astronomische bedragen.
In de cyber-wereldhandel, waar geen regels gelden, heeft u geluk met “white-hat” hackers die waken over uw online veiligheid. Maar hun tegenhangers, de zogenaamde “black-hat” hackers, hebben belang bij een onveilig internet en verkopen veiligheidslekken aan de hoogste bieder. Zij zijn de hofleveranciers van veiligheidsdiensten en cyberdefensie. Wie zijn deze witte en zwarte tovenaars, die een strijden om de heilige graal voor hackers: zero-days?
Tegenlicht sprak o.a. met Ronald Prins, de oprichter van Fox-IT, het cyberbeveiligingsbedrijf dat de Nederlandse overheid tot haar klanten rekent; met cyberkolonel Hans Folmer, commandant van de Taskforce Cyber van Defensie en met de Finse virusjager Mikko Hyppönen, die veel onderzoek deed naar zogenaamde internetwormen en andere online wapens in de nieuwe wereld van de cyberoorlog. Ook kregen we Hacking Team voor de camera, een Italiaans bedrijf dat afluistersoftware maakt voor overheden.
Ex-hacker Katie Moussouris is een grote speler op de witte markt voor veiligheidslekken. Ze zette een beloningenprogramma voor hackers op bij Microsoft en werkt nu voor HackerOne, waar white-hat hackers kwetsbaarheden kunnen melden in ruil voor prijzengeld. Op het grootste hackerscongres ter wereld, DefCon, ontmoeten we Charlie Miller, die als eerste de iPhone en de MacBookAir hackte en toegeeft weleens voor $70.000 een lek aan de NSA verkocht te hebben. Joshua Corman, tenslotte, startte I Am the Cavalry: een beweging van ethische hackers, want volgens hem kunnen hackers niet langer a-politiek zijn.
Regie: Hans Busstra
Research: Marijntje Denters
Productie: Marie Schutgens en Jessica van Beek
Eindredactie: Henneke Hagen en Frank Wiering
Tegenlicht neemt je mee in de handel van 'zero days', onbekende lekken in software of op het internet. Een strijd tussen 'white hat' en 'black hat' hackers bepaalt onze online veiligheid.
Er is nieuw goud aan te boren via het internet en mogelijk in uw computer. Wereldwijd zijn hackers op zoek naar nog niet ontdekte lekken in websites en software, zogenaamde “zero-days”: geheime achterdeurtjes op uw computer die u onmogelijk kunt afsluiten omdat er nog geen sleutel voor is. Die lekken worden verhandeld voor astronomische bedragen.
In de cyber-wereldhandel, waar geen regels gelden, heeft u geluk met “white-hat” hackers die waken over uw online veiligheid. Maar hun tegenhangers, de zogenaamde “black-hat” hackers, hebben belang bij een onveilig internet en verkopen veiligheidslekken aan de hoogste bieder. Zij zijn de hofleveranciers van veiligheidsdiensten en cyberdefensie. Wie zijn deze witte en zwarte tovenaars, die een strijden om de heilige graal voor hackers: zero-days?
Tegenlicht sprak o.a. met Ronald Prins, de oprichter van Fox-IT, het cyberbeveiligingsbedrijf dat de Nederlandse overheid tot haar klanten rekent; met cyberkolonel Hans Folmer, commandant van de Taskforce Cyber van Defensie en met de Finse virusjager Mikko Hyppönen, die veel onderzoek deed naar zogenaamde internetwormen en andere online wapens in de nieuwe wereld van de cyberoorlog. Ook kregen we Hacking Team voor de camera, een Italiaans bedrijf dat afluistersoftware maakt voor overheden.
Ex-hacker Katie Moussouris is een grote speler op de witte markt voor veiligheidslekken. Ze zette een beloningenprogramma voor hackers op bij Microsoft en werkt nu voor HackerOne, waar white-hat hackers kwetsbaarheden kunnen melden in ruil voor prijzengeld. Op het grootste hackerscongres ter wereld, DefCon, ontmoeten we Charlie Miller, die als eerste de iPhone en de MacBookAir hackte en toegeeft weleens voor $70.000 een lek aan de NSA verkocht te hebben. Joshua Corman, tenslotte, startte I Am the Cavalry: een beweging van ethische hackers, want volgens hem kunnen hackers niet langer a-politiek zijn.
Regie: Hans Busstra
Research: Marijntje Denters
Productie: Marie Schutgens en Jessica van Beek
Eindredactie: Henneke Hagen en Frank Wiering
vrijdag 17 oktober 2014
Tegenlicht - De nieuwe makers
Dalende kosten van materialen en de beschikbaarheid van informatie zorgen ervoor dat iedereen zijn eigen fabrikant kan worden. Is dit de start van een nieuwe industriële revolutie?
Dalende kosten van materialen, gereedschappen en de beschikbaarheid van alle informatie zorgen ervoor dat iedereen zijn eigen fabrikant, ontwikkelaar en ondernemer kan worden. Is dit de nieuwe omgekeerde massaproductie en de start van een nieuwe industriële revolutie?Snelle technologische ontwikkelingen maken niet alleen kennis voor iedereen beschikbaar, ook het gereedschap om mee uit te vinden en te produceren komt binnen ieders bereik. Een nieuwe generatie uitvinders en makers neemt het heft in eigen handen, en innoveert en produceert op zolders, in schuurtjes en in kleine lokale laboratoria. Brengt het ons een democratisering van innovatie en fabricage, of moeten we bang zijn voor wat de nieuwe makers uitvreten in hun eigen hi-tech laboratoria? En wat betekent het voor onze economie?
(abonneer je op de nieuwsbrief en blijf op de hoogte van nieuwe afleveringen)
Hobbyisten en sleutelaars zijn van alle tijden, maar sinds kort hebben ze het makkelijker dan ooit. Geholpen door de opkomst van digitale fabricage en de ongelimiteerde hoeveelheid kennis die via internet toegankelijk is, kan een ieder nu zelf maken en ontwikkelen wat voorheen was voorbehouden aan grote fabrieken en onderzoekslaboratoria. Grote organisaties zoals NASA zoeken technologische innovatie op beurzen zoals de Maker Faire, waar de groeiende groep makers laat zien wat ze thuis gefabriceerd hebben. En dat is steeds vaker van hoog niveau.
Waar 3d-printen bijvoorbeeld tot voor kort vooral grappige ornamenten opleverde, heeft de Amsterdamse ontwerper Joris Laarman nu een stoel ontworpen die goedkoop en makkelijk zelf uit te printen is. Bij Shapeways kan je alles uit laten printen wat je wilt, van plastic tot metaal en allerlei nieuwe winkeltjes en handel zijn er rond ontstaan. Maar digitalisering houdt niet op bij het maken van spullen alleen: De analyse van genetisch materiaal is de afgelopen jaren zo goedkoop geworden, dat 'Doe-Het-Zelf-Bio'-laboratoria ontstaan. Iedereen kan er leren bijvoorbeeld bacteriën genetisch te manipuleren.
Hoe gaat de wereld eruit zien als iedereen zelf fysieke producten kan ontwikkelen en maken, zonder dat daar grote investeringen voor nodig zijn? Volgens Jeremy Rifkin, schrijver van het boek ‘The Zero Marginal Cost Society’, zal het leiden tot een nieuwe economische revolutie, waarin het kapitalisme zoals we dat kennen, een veel kleinere rol zal gaan spelen.
Regie Martijn Kieft
Research Chris Vijn
Productie Helen Goossens
Eindredactie Henneke Hagen Frank Wiering
Tegenlicht - Digitaal geheugenverlies
VPRO, 07-sep-2014
Hoe kunnen wij onze digitale bestanden, zowel woord als beeld, behouden voor de toekomst?
Onze beschaving draait tegenwoordig op steeds hogere toeren een tijd in van een ziekelijk korte aandachtsspanne. Deze trend zien we in de steeds snellere veranderingen in technologie, het korte termijn perspectief van het flitskapitalisme, de verkiezingskoorts die onze democratie gevangen houdt en hoe we zelf voortdurend afgeleid worden door het gevoel iets te missen en de noodzaak van multitasking.Het lijkt soms wel alsof we sinds de mythische drempel van het jaar 2000 gestopt zijn om ons de verre toekomst in te beelden. Dat staat op gespannen voet met de overlevering van eeuwenlang opgebouwde en verzamelde kennis: van het verleden naar ons, maar vooral ook naar volgende generaties. Net als elders worden in Nederland steeds meer bibliotheken gesloten en collecties ontmanteld. Recent bijvoorbeeld moest de bibliotheek van het wereldwijd geroemde Tropeninstituut zijn deuren sluiten.
(abonneer je op de nieuwsbrief en blijf op de hoogte van nieuwe afleveringen)
Tegenlicht volgde hoe een groot deel van de collectie werd verscheept naar haar nieuwe onderkomen in Egypte. Daar is de beroemde Bibliotheek van Alexandrië uit haar as herrezen, klaar om opnieuw het epicentrum van kennis te worden voor het volgende Informatietijdperk. En we gingen kijken bij het Internet Archive in San Francisco. Opvallend genoeg vinden we juist daar, in het Californië van Silicon Valley, bevlogen mensen die zich toeleggen op lange termijn denken.
Op een verlaten defensieterrein wordt er hard gesleuteld aan de enige machine waarmee NASA-banden met gegevens van een historische maanreis nog bekeken kunnen worden. Rondom het epicentrum van alle snelle omwentelingen in de digitale wereld realiseert men zich namelijk ook bij uitstek de gevaren van een “Digital Dark Age” (dat is niet alleen een doemscenario voor de toekomst: ook nu al is veel kennis niet meer toegankelijk omdat het in verouderde formats of op verouderde dragers is opgeslagen). De Long Now Foundation tenslotte, geeft ons een nieuwe mythe om weer na te kunnen denken over onze verantwoordelijkheid voor generaties 10.000 jaar na ons.
Regie: Bregtje van der Haak
Research: Marijntje Denters
Productie: Jenny Borger
Eindredactie: Henneke Hagen & Frank Wiering
Onze beschaving draait tegenwoordig op steeds hogere toeren een tijd in van een ziekelijk korte aandachtsspanne. Deze trend zien we in de steeds snellere veranderingen in technologie, het korte termijn perspectief van het flitskapitalisme, de verkiezingskoorts die onze democratie gevangen houdt en hoe we zelf voortdurend afgeleid worden door het gevoel iets te missen en de noodzaak van multitasking.Het lijkt soms wel alsof we sinds de mythische drempel van het jaar 2000 gestopt zijn om ons de verre toekomst in te beelden. Dat staat op gespannen voet met de overlevering van eeuwenlang opgebouwde en verzamelde kennis: van het verleden naar ons, maar vooral ook naar volgende generaties. Net als elders worden in Nederland steeds meer bibliotheken gesloten en collecties ontmanteld. Recent bijvoorbeeld moest de bibliotheek van het wereldwijd geroemde Tropeninstituut zijn deuren sluiten.
(abonneer je op de nieuwsbrief en blijf op de hoogte van nieuwe afleveringen)
Tegenlicht volgde hoe een groot deel van de collectie werd verscheept naar haar nieuwe onderkomen in Egypte. Daar is de beroemde Bibliotheek van Alexandrië uit haar as herrezen, klaar om opnieuw het epicentrum van kennis te worden voor het volgende Informatietijdperk. En we gingen kijken bij het Internet Archive in San Francisco. Opvallend genoeg vinden we juist daar, in het Californië van Silicon Valley, bevlogen mensen die zich toeleggen op lange termijn denken.
Op een verlaten defensieterrein wordt er hard gesleuteld aan de enige machine waarmee NASA-banden met gegevens van een historische maanreis nog bekeken kunnen worden. Rondom het epicentrum van alle snelle omwentelingen in de digitale wereld realiseert men zich namelijk ook bij uitstek de gevaren van een “Digital Dark Age” (dat is niet alleen een doemscenario voor de toekomst: ook nu al is veel kennis niet meer toegankelijk omdat het in verouderde formats of op verouderde dragers is opgeslagen). De Long Now Foundation tenslotte, geeft ons een nieuwe mythe om weer na te kunnen denken over onze verantwoordelijkheid voor generaties 10.000 jaar na ons.
Regie: Bregtje van der Haak
Research: Marijntje Denters
Productie: Jenny Borger
Eindredactie: Henneke Hagen & Frank Wiering
zondag 23 maart 2014
zaterdag 1 maart 2014
Abonneren op:
Posts (Atom)