6-sep-2015
7-sep-2015
PvdA-veren afgeschud door Kok? Nee, Kroes!
Oud-premier Wim Kok inDe Strijd van Kok
Door Hans Beerekamp | pagina 8 - 9
De Britse productiemaatschappij Brook Lapping maakt aan de lopende band gedegen documentaireseries over de recente geschiedenis. Deze zomer herhaalde de VPRO nog het zeer leerzame Putin, Russia and the West (2011).
Het genre, met reconstructies en uitgebreide interviews met de politieke hoofdrolspelers, is in Nederland nauwelijks ontwikkeld. En als het een keer gebeurt, dan is de voorpubliciteit veel geringer dan een dramaserie over hetzelfde onderwerp zou genereren.
Het is u dus misschien ontgaan dat gisteren het eerste deel te zien was van De Strijd van Kok (NTR/VPRO), een ‘Andere Tijden Premierspecial’. Kijk het vooral terug en let vanavond op deel 2. De makers, Thomas Blom en Misha Wessel, spraken drie keer vier uur op camera met oud-premier Wim Kok (1994-2002). Hij was zo te spreken over hun eerdere Het Geheim van Lubbers (2013) dat hij alle medewerking verleende. Ongeveer een half uur van dat materiaal is gebruikt, naast archiefbeelden en fascinerende toelichtingen van andere betrokkenen bij de twee paarse kabinetten.
Natuurlijk scharniert alles om het drama van Srebrenica, dat Kok uiteindelijk kort voor het einde van de rit ten val bracht, met dank aan zijn collega Jan Pronk, die hij nooit meer heeft willen spreken. Nu een ruime meerderheid van Nederland volgens Maurice de Hond vindt dat onze grondtroepen safehavens in Syrië zouden moeten creëren, kan het geen kwaad nog eens te analyseren waarom het in 1995 zo mis ging.
Maar minstens zo belangrijk is een analyse van de voortvarende privatisering van overheidsdiensten, de invoering van de euro en al het andere waar de PvdA electoraal veel zwaarder voor gestraft zou worden dan VVD en D66.
De documentaire toont de tegenzin waarmee de loyale vicepremier van het kabinet Lubbers-Kok in het geheim onderhandelde met de leiders van beide liberale partijen. In het Zuid-Hollandse dorp van zijn jeugd bestond de VVD niet eens. Zijn toenmalige gesprekspartner Frits Bolkestein zegt dat Kok „een voorspelbaar onderhandelaar” was: „De risico’s waren voor hem, niet voor ons!”. Door aanvankelijk weg te lopen bij de kabinetsformatie, verzekerde de VVD-leider zich van „een goed resultaat, dat tot 1998 standhield.”
Voor het eerst geopenbaarde citaten uit het dagboek van D66-leider Hans van Mierlo, „de vader van paars”, bevestigen dat Bolkestein beide anderen in zijn greep hield. Toen dat kabinet er eindelijk was, ging Kok eerst een uurtje op de grond liggen in het Torentje, zozeer had het gevecht hem afgemat.
We leren ook over de kemphanen in Paars I, de ministers Gerrit Zalm (Financiën, VVD) en Ad Melkert (Sociale Zaken, PvdA). En over de oorsprong van Koks beroemdste uitspraak, in de Den Uyllezing, over het afschudden van de ideologische veren van de PvdA. Wat blijkt? Die was geschreven door partijgenoot Bram Peper, omdat Kok zelf een onsamenhangend verhaal had gebrouwen. Op het laatste moment veranderde Peper het woord ‘ballast’ door ‘veren’. Het was een ideetje van zijn toenmalige partner, VVD-coryfee Neelie Kroes.
Vanavond spreekt Melkert over zijn historische verkiezingsdebat met Pim Fortuyn en Kok over het rapport-Baud. Niet te missen televisie.
Dit artikel werd gepubliceerd in NRC Handelsblad op Maandag, 7 september 2015, pagina 8 - 9
Geen opmerkingen:
Een reactie posten